Dalili za Ugonjwa wa Ini: Mambo 10 unayopaswa Kujua Mapema.

Ini ni ogani ya muhimu sana katika mwili wa kila binadamu ambayo hufanya kazi kedekede za Muhimu sana  kwa ajili ya afya yako na ustawi wa maisha. Ini Linapatikana  upande wa juu kulia mwa sehemu ya tumbo, chini ya mbavu, Ini ndicho “kituo Kikuu cha kusafisha” damu, kuchakata virutubisho, na kutengeneza protini muhimu kwa ajili ya kugandisha damu.
Wakati ini linapopatwa na ugonjwa, kazi hizi huanza kudhoofika na kusababisha dalili mbalimbali ambazo zinaweza kuwa ishara ya matatizo makubwa ya kiafya. Mara nyingi, dalili za ugonjwa wa ini huanza taratibu na inaweza kuwa rahisi kuzipuuza, lakini kadri ugonjwa unavyoendelea sana, hatimae hujitokeza kwa ukali zaidi.

Makala Zaidi: Hali ya kutokwa na uchafu ukeni | Mambo 8 ya Kuzingatia

Baadhi ya Kazi Kuu za Ini

Kabla ya kuangalia dalili, ni vizuri kuelewa vizuri majukumu ya ini walau kwa ufupi:

1. Kuchuja sumu mbalimbali kutoka kwenye damu.
2. Kuhifadhi virutubisho kama vitamini na madini.
3. Kutengeneza nyongo kwa ajili ya kusaidia mmeng’enyo wa mafuta mwilini.
4. Kuchakata  wanga na mafuta kuwa nishati.
5. Kudhibiti kiwango cha sukari kwenye damu.
6. Kutengeneza Dutu za protini muhimu ikiwemo albumin na protini muhimu zingine za kugandisha damu.

Kwa sababu ya majukumu haya mengi, uharibifu wa ini unaweza kuathiri karibu kila mfumo wa mwili wa binadamu.

Dalili za Ugonjwa wa Ini

Dalili za ugonjwa wa ini zinaweza kutofautiana kulingana na chanzo cha tatizo (mfano: homa ya ini, ini lenye Kujaa mafuta, cirrhosis, au kansa ya ini). Hata hivyo, baadhi ya dalili muhimu ambazo zinazojitokeza mara nyingi zinahusisisha pamoja na:

1. Uchovu wa Kudumu

• Wagonjwa wengi wa matatizo ya ini huhisi uchovu mkubwa bila sababu inayoweza kuelezeka, wanajikuta tu ni wachovu wachovu kutwa nzima.
• Hii hutokana na kupungua kwa uwezo wa ini kuchakata  nishati na kuondoa sumu katika damu, jambo linalokwenda kusababisha mwili kukosa nguvu.

2. Ngozi na Macho Kuwa na mwonekano rangi ya Njano (Jaundice)

• Mwonekano huu wa Rangi ya manjano hutokea kutokana na ile  hali ya kuongezeka kwa kiwango cha dutu za bilirubin kwenye damu, kitu ambacho kwa kawaida huwa inachujwa na ini.
• Hali ya manjano ni katika dalili zilizozoeleka zaidi za matatizo ya ini.

Makala Zaidi: Dawa ya uvimbe kwenye kizazi Bila Upasuaji.

3. Kupata Maumivu na Uvimbe  katika Upande wa Kulia wa Tumbo

• Ini linaweza kuvimba kutokana na kujeruhiwa au kuathiriwa na maambukizi, na kusababisha Kuhisi maumivu au hali ya kubanwa chini ya mbavu za kulia.

4. Hali ya Kuvimba Miguu na Mapaja (Edema)

• Hii Hutokea endano Ini likishindwa kutengeneza protini ya albumin kwa kiwango cha kutosheleza, ndipo hapo maji huanza kujikusanya kwenye maeneo ya miguuni, mapajani, na wakati mwingine Eneo la tumboni (ascites).

5. Kupata Kichefuchefu na Kutapika

• Sumu zinazokusanyika na kurundikana mwilini kutokana na kushindwa kwa ini zinaweza kuathiri mfumo wa mmeng’enyo, na kusababisha kichefuchefu cha mara kwa mara.

6. Kupungua Uzito Ghafla Bila Sababu Ya Msingi.

• Kwa sehemu kubwa Matatizo ya ini yanaweza kupunguza hamu ya kula na kuharibu uwezo wa mwili kutumia virutubisho vinavyopatikana, hivyo kusababisha hali ya kupungua kwa uzito haraka haraka.

7. Kuhisi Mwasho Mkali wa Ngozi.

• Hii hutokana na kuongezeka kwa kiwango cha bile salts kwenye damu, kemikali ambazo huchangia kusababisha kuwasha mwilini pande zote.
• Kupata Mabadiliko ya Rangi ya Kinyesi na Mkojo

• Kinyesi unachojisaidia kinaweza kuwa cha rangi ya udongo (light-colored stool) Hii ni kutokana na kukosekana kwa nyongo kwenye utumbo, kutokana na ini kudhoofika.
• Pia Mkojo unaweza kuwa wa rangi ya giza kwa sababu ya bilirubin iliyozidi.

Makala Zaidi: Ugonjwa wa Bawasiri | Mambo 5 Unayopaswa kuyafahamu.

9. Kutokwa Damu au Michubuko Kwa Urahisi.

• Ini likishindwa kutengeneza protini za kugandisha damu, mtu anaweza kupata michubuko au kutokwa damu kirahisi, katika sehemu mbalimbali za mwili.

10. Kuchanganyikiwa na Kupoteza Umakini (Hepatic Encephalopathy)

• Changamoto ya ini Kushindwa kuondoa viwango vya sumu fulani katika damu (kwa mfano sumu ya ammonia) kunaweza kuathiri vibaya mno utendaji wa kawaida wa ubongo, na hivyo kuleta matatizo ya kumbukumbu, usingizi usio wa kawaida, au uwepo wa hali ya kuchanganyikiwa.

Sababu Kuu Zinazoweza Kusababisha Ugonjwa wa Ini

Ugonjwa wa matatizo katika ini unaweza kusababishwa na mambo kadha wakadha, ikiwemo:

• Maambukizi ya virusi kama Hepatitis A, B, na C.
• Matumizi mabaya ya pombe Hasa hasa ikiwa umekuwa mlevi kwa muda mrefu.
• Magonjwa ya autoimmune ambapo kinga ya mwili hushambulia tishu za ini.
• Ini lenye mafuta (non-alcoholic fatty liver disease) linalosababishwa na uzito kupita kiasi au ugonjwa wa  kisukari.
• Uwepo wa Saratani ya ini au uvimbe mwingine usio wa saratani.
• Uwepo wa Sumu na kemikali fulani zenye madhara kwa ini.
• Matumizi ya dawa Fulani kwa muda mrefu bila ushauri wa daktari.

Umuhimu wa Utambuzi na Matibabu Mapema

Makala zaidi: Jinsi ya Kushinda Ugonjwa wa P i d: Sababu, Tiba na Njia 6 za Kujikinga kwa Mafanikio

Dalili za ugonjwa wa ini mara nyingi huanza taratibu, na watu wengi huziangalia kama hali ndogo zisizo na madhara. Hata hivyo, kuchelewa kutambua tatizo kunaweza kusababisha uharibifu wa kudumu wa ini.
Matibabu mapema yanaweza:

• Kuokoa maisha ya mgonjwa.
• Kuongeza uwezekano wa kupona kwa haraka kabla ya madhara makubwa.
• Kuzuia matatizo makubwa kama cirrhosis na Kushindwa kabisa kwa ini (Liver Failure).

Njia za Kuzuia Ugonjwa wa Ini

1. Epuka Matumizi ya pombe kupita kiasi.
2. Pata Chanjo ya homa ya ini (hasa Hepatitis B).
3. Fanya mpango wa Kudhibiti uzito na kula lishe bora.
4. Fanya Hima Kuepuka dawa na kemikali zenye sumu bila ushauri wa daktari.
5. Jitahidi Kupima afya ya ini mara kwa mara hasa kama una historia ya familia au sababu za hatari.

Kwa UjumlaKuelewa na kutambua mapema dalili zote za ugonjwa wa ini ni hatua ya muhimu sana katika kulinda na kutunza afya yako. Dalili kama uchovu usio na sababu ya msingi, ngozi au macho kuwa na rangi ya manjano, maumivu ya upande wa kulia wa tumbo, au uvimbe wa miguu hazipaswi kupuuzwa kabisa hata kidogo.
Ikiwa unahisi mojawapo ya dalili hizi, Hakikisha unatafuta ushauri wa daktari haraka ili kupatiwa uchunguzi na matibabu sahihi. Kumbuka, ini ni kiungo kisichoweza kubadilishwa wala kupatiwa mbadala, ulizi wa ini ni kulinda maisha yako.